Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν λόγω... μεγάλων ματιών

Τα «ξαδέλφια» μας, οι Νεάντερταλ, αν και είχαν περίπου ίδιο μέγεθος εγκεφάλου, εξαφανίστηκαν επειδή είχαν πολύ μεγαλύτερα μάτια από τους προγόνους μας (homo sapiens), σύμφωνα με μια νέα πρωτότυπη θεωρία Βρετανών επιστημόνων.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι, χάρη στα μεγάλα μάτια τους, ναι μεν οι Νεάντερταλ έβλεπαν καλύτερα, όμως ο εγκέφαλός τους αφιέρωνε δυσανάλογα μεγάλο μέρος της λειτουργίας του για την όραση, ιδίως μέσα στο σκοτάδι, αντί να αφιερώνει αυτή την πολύτιμη εγκεφαλική ενέργεια για άλλες ανώτερου επιπέδου νοητικές και κοινωνικές διαδικασίες, αυτές ακριβώς που επέτρεψαν στους δικούς μας προγόνους να επιβιώσουν στην Ευρώπη κατά την τελευταία εποχή των πάγων.

Το πόσο έξυπνοι ήταν οι Νεάντερταλ αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης εδώ και χρόνια. Αποτελούσαν ένα είδος στενά συγγενικό των ανθρώπων, μετανάστευσαν από την Αφρική και ξεκίνησαν να ζουν στην Ευρώπη πριν από περίπου 250.000 χρόνια, ενώ τα τελευταία ίχνη τους έχουν βρεθεί πριν από περίπου 28.000 χρόνια. Από μια εποχή και μετά, συνυπήρχαν με τους προγόνους των ανθρώπων, οι οποίοι ήρθαν αργότερα από την Αφρική, σε μια σχέση που είναι αμφίβολο πόσο ειρηνική υπήρξε.

Στην παγωμένη και πιο σκοτεινή Ευρώπη, οι Νεάντερταλ, σύμφωνα με τις νέες εικασίες των επιστημόνων, χρειάστηκε να εξελίξουν πιο μεγάλα και ικανά μάτια για να βλέπουν καλύτερα από ό,τι στη φωτεινή Αφρική, όμως με το πέρασμα του χρόνου, αυτό το αρχικό πλεονέκτημα ίσως γύρισε «μπούμερανγκ» εναντίον τους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόμπιν Ντένμπαρ και την Εϊλουνέντ Πιρς του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Proceedings B» της Βασιλικής Εταιρίας επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με το BBC και το «New Scientist», πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος των homo sapiens αποδείχτηκε πιο ικανός να προχωρήσει σε τεχνολογικές καινοτομίες (π.χ. ανακάλυψη βελονών για το ράψιμο πιο ζεστών ρούχων), καθώς και στη δημιουργία κοινωνικών δικτύων αλληλοϋποστήριξης, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για την επιβίωση των προγόνων μας, όταν η τροφή λιγόστεψε εξαιτίας των παγετώνων. Αντίθετα, οι Νεάντερταλ έπεσαν θύματα της πολύ καλύτερης όρασής τους, που «έκλεβε» ενέργεια από το μυαλό τους!

Οι Βρετανοί επιστήμονες έβγαλαν αυτά τα συμπεράσματα, αφού μελέτησαν τα κρανία 13 Νεάντερταλ και 32 ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων. Αν και δεν έχουν διασωθεί εγκέφαλοι για να μελετηθούν άμεσα, οι ερευνητές εκτίμησαν ότι οι -κατά περίπου έξι χιλιοστά- μεγαλύτερες κοιλότητες για τα μάτια στο κρανίο των Νεάντερταλ σημαίνουν πως είχαν καλύτερο οπτικό σύστημα στον εγκέφαλό τους. Kάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα και με τον εγκέφαλο των πιθήκων που έχουν μεγαλύτερα μάτια.

Ας ληφθεί ακόμα υπόψη ότι οι Νεάντερταλ είχαν μεγαλύτερα σώματα από τους homo sapiens, πράγμα που επίσης σημαίνει μεγαλύτερες απαιτήσεις εγκεφαλικής ενέργειας. Έτσι, οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτός ο συνδυασμός (μεγάλα μάτια και μεγάλα σώματα) απορροφούσε σημαντικό τμήμα της λειτουργίας του εγκεφάλου τους, με συνέπεια να απομένει λιγότερη εγκεφαλική ενέργεια στο μετωπιαίο φλοιό (την κατ’ εξοχήν έδρα της ανώτερης και της κοινωνικής νοημοσύνης) για να αφιερωθεί σε άλλα πράγματα, ζωτικά για την επιβίωσή τους.

Ο καθηγητής Ντένμπαρ εκτιμά ότι οι Νεάντερταλ μπορούσαν να συγκροτήσουν ομάδες το πολύ έως 115 ατόμων και τα εμπορικά δίκτυά τους είχαν ακτίνα έως 48 χιλιομέτρων, έναντι ομάδων 150 ατόμων και δικτύων άνω των 300 χιλιομέτρων που δημιουργούσαν οι homo sapiens, άποψη με την οποία δήλωσε σύμφωνος και ο καθηγητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου Κρις Στρίνγκερ, παγκόσμια αυθεντία στην καταγωγή του ανθρώπου.

Άλλοι ερευνητές, όμως, όπως ο Ρόμπερτ Μπάρτον του βρετανικού πανεπιστημίου του Ντέραμ, εξέφρασαν την αμφιβολία τους κατά πόσο είναι αξιόπιστη η συσχέτιση μεγάλων ματιών και εγκεφαλικής ισχύος.

Ο τελειότερος χάρτης γέννησης του σύμπαντος

Τον λεπτομερέστερο μέχρι σήμερα χάρτη για τα γεγονότα που ακολούθησαν το Big Bang και τη γέννηση του Σύμπαντος, παρουσίασαν οι επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, με την βοήθεια του τηλεσκοπίου Planck

Το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο ολοκλήρωσε τον εντυπωσιακό χάρτη της λεγόμενης «κοσμικής μικρο-κυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου», το υπόλειμμα της λάμψης από το φως που πλημμύρισε το σύμπαν, στα πρώτα στάδια της δημιουργίας του.

Τα μπλε και κόκκινα στίγματα του χάρτη δείχνουν περιοχές όπου η μικρο-κυματική ακτινοβολία είναι θερμότερη ή ψυχρότερη από τη μέση θερμοκρασία των -270 βαθμών Κελσίου. Οι κυανές περιοχές που είναι οι πιο ψυχρές και πιο πυκνές, έγιναν οι «σπόροι» των ηλιακών συστημάτων και των συμπλεγμάτων των γαλαξιών.

Όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), Ζαν Ζακ Ντορνταίν, ο νέος χάρτης αποτελεί «ένα τεράστιο άλμα στην προσπάθεια κατανόησης της προέλευσης του Σύμπαντος».

Σύμφωνα με τα σημαντικότερα ευρήματα, η ηλικία του Σύμπαντος εκτιμάται πλέον στα 13,81 δισεκατομμύρια χρόνια, 50 με 80 εκατομμύρια χρόνια περισσότερο από ό,τι σε προηγούμενες εκτιμήσεις.

«Ο απώτερος στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα νέο μοντέλο που θα προβλέπει τις ανωμαλίες του σύμπαντος και θα τις συνδέει μεταξύ τους. Είμαστε ακόμη στην αρχή. Μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε αν είναι δυνατόν και ποιος τύπος της Φυσικής μπορεί να μας χρειαστεί. Και αυτό ακριβώς είναι το συναρπαστικό»,δήλωσε ο Έλληνας ερευνητής του πανεπιστημίου του Cambridge που συμμετέχει στην αποστολή του τηλεσκοπίου Planck, Γιώργος Ευσταθίου.

Το τηλεσκόπιο Planck τέθηκε σε τροχιά το 2009 και από τότε σαρώνει τον ουρανό. Οι επιστήμονες μέχρι σήμερα έχουν καταφέρει να αναλύσουν τα μισά από τα δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου και αναμένεται να ανακοινώσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους το 2014.

Κάθε μέρα 1.800 παιδιά πεθαίνουν από μολυσμένο νερό

Περίπου 2.000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα σε παγκόσμιο επίπεδο από διαρροϊκές ασθένειες και από αυτούς τους θανάτους περίπου 1.800 συνδέονται με το νερό και την υγιεινή. Σε ανακοίνωσή της, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού, στις 22 Μαρτίου, η UNICEF καλεί τις κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών και τους πολίτες να θυμούνται ότι πίσω από τα στατιστικά στοιχεία βρίσκονται τα πρόσωπα των παιδιών.

«Μερικές φορές επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ στους μεγάλους αριθμούς και αποτυγχάνουμε να δούμε τις ανθρώπινες τραγωδίες που κρύβονται πίσω από κάθε στατιστικό στοιχείο», δηλώνει ο Sanjay Wijesekera, επικεφαλής του τομέα Νερού και Υγιεινής της UNICEF.

«Αν 90 σχολικά λεωφορεία γεμάτα με παιδιά του νηπιαγωγείου συγκρούονταν κάθε μέρα, χωρίς επιζώντες, ο κόσμος θα το πρόσεχε. Όμως αυτό ακριβώς συμβαίνει κάθε μέρα, εξαιτίας του ακάθαρτου νερού και των κακών συνθηκών υγιεινής και αποχέτευσης».

Σχεδόν το 90% των θανάτων παιδιών από διαρροϊκές ασθένειες συνδέονται άμεσα με το μολυσμένο νερό, την έλλειψη αποχέτευσης ή την ανεπαρκή υγιεινή. Παρά την έκρηξη του παγκόσμιου πληθυσμού, αυτοί οι θάνατοι έχουν μειωθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία, από 1,2 εκατομμύρια κάθε χρόνο το 2000 σε περίπου 760.000 το χρόνο το 2011. Για τη UNICEF, ο αριθμός αυτός εξακολουθεί να είναι πάρα πολύ μεγάλος.

Οι «πρωταθλήτριες» χώρες

Τα στοιχεία της UNICEF για την παιδική θνησιμότητα δείχνουν ότι περίπου οι μισοί θάνατοι παιδιών κάτω των πέντε ετών συμβαίνουν σε μόνο πέντε χώρες: Ινδία, Νιγηρία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Πακιστάν και Κίνα. Δύο χώρες μαζί - η Ινδία (24%) και η Νιγηρία (11%) - παρουσιάζουν περισσότερο από το ένα τρίτο του συνόλου των θανάτων παιδιών κάτω των πέντε ετών.

Αυτές οι ίδιες χώρες έχουν, επίσης, σημαντικούς πληθυσμούς χωρίς επαρκείς εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης.

Από τα 783 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο χωρίς επαρκή πρόσβαση σε πόσιμο νερό, 119 εκατομμύρια είναι στην Κίνα, 97 εκατομμύρια στην Ινδία, 66 εκατομμύρια στη Νιγηρία, 36 εκατομμύρια στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και 15 εκατομμύρια στο Πακιστάν.

Ζοφερά τα στοιχεία για την αποχέτευση

Τα στοιχεία για την αποχέτευση είναι ακόμη πιο ζοφερά, τονίζει η UNICEF. Αυτοί που στερούνται βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής σε αυτές τις χώρες είναι: στην Ινδία 814 εκατομμύρια, στην Κίνα 477 εκατομμύρια, στη Νιγηρία 109 εκατομμύρια, στο Πακιστάν 91 εκατομμύρια και στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό 50 εκατομμύρια.

Όπως τονίζει η UNICEF, οι πρόοδοι που έχουν ήδη σημειωθεί από το 1990, δείχνουν ότι με την πολιτική βούληση, με επενδύσεις και με έμφαση στην ισότητα ίσως μόνο μέσα σε μια γενιά. κάθε παιδί να είναι σε θέση να έχει πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό και επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής

Τι έφερε την κυριαρχία των δεινοσαύρων στην Γη;

Έχουν περάσει περί τα 200 εκατομμύρια χρόνια από τα τέλη της Τριαδικής Περιόδου, οπότε και εξαφανίστηκαν απότομα οι μισοί οργανισμοί της Γης με μια μυστηριώδη καταστροφή, ανοίγοντας τον δρόμο για τους δεινόσαυρους. Σύμφωνα με νέα μελέτη που αξιοποίησε τις τεχνικές ραδιοχρονολόγησης των πετρωμάτων υποστηρίζεται ότι η μαζική εξαφάνιση των οργανισμών του πλανήτη προήλθε από τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις.

H νέα έρευνα φέρνει στο προσκήνιο μια θεωρία που και στο παρελθόν είχε συζητηθεί – χωρίς όμως να μπορεί να αποδειχθεί τότε ότι οι βίαιες εκροές λάβας είχαν σημειωθεί προτού αρχίσει η εξαφάνιση της ζωής στον πλανήτη.

Η νέα έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science», χρονολογεί την πρώτη φάση των εκρήξεων στα 201,56 εκατομμύρια χρόνια, όταν ξεκίνησε η μαζική εξαφάνιση. Επιπλέον, κάτω από τα στερεοποιημένα ηφαιστειακά πετρώματα, οι ερευνητές εντόπισαν απολιθωμένους κόκκους γύρης και διάφορους σπόρους, ένδειξη ότι το οικοσύστημα παρέμειναν άθικτα πριν από την εκροή λάβας.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις εκτιμάται ότι συνέβησαν όταν όλη η ξηρά της Γης ήταν συγκεντρωμένη σε μια υπερήπειρο, και μπορούσαν να καλύψουν έκταση ίση περίπου με την Αυστραλία. Σήμερα, η στερεοποιημένη λάβα, μια μορφή βασάλτη, απαντάται σε τέσσερις ηπείρους.

Οι aμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη κατάφεραν να χρονολογήσουν με πρωτοφανή ακρίβεια τέσσερις επιμέρους ηφαιστειακές εξάρσεις, εξετάζοντας το ρυθμό διάσπασης ισοτόπων του ουρανίου σε άτομα μολύβδου.

Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι η πρώτη φάση ξεκίνησε στην περιοχή του σημερινού Μαρόκου, επεκτάθηκε στις ανατολικές ακτές της σημερινής Αμερικής, και διήρκεσε μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Νέες ηφαιστειακές εξάρσεις ακολούθησαν 60.000 χρόνια, 270.000 χρόνια και 620.000 χρόνια μετά το πρώτο αυτό επεισόδιο, δημιουργώντας τελικά ένα ρήγμα που μεγάλωσε και σχημάτισε τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Η χρονολόγηση συνηγορεί στη θεωρία της ηφαιστειακής δραστηριότητας, δεν αρκεί όμως για να αποδείξει ότι ο παράγοντας αυτός ήταν η αιτία, ή η μόνη αιτία, της μαζικής εξαφάνισης -έχουν εξάλλου προταθεί κι άλλες εξηγήσεις, όπως κάποια απότομη κλιματική αλλαγή. Η νέα μελέτη ενισχύει τις υποψίες ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις έκρυψαν το φως του ήλιου και προκάλεσαν πολυετείς χειμώνες. Στη συνέχεια ο πλανήτης δεν αποκλείεται να πέρασε σε μια φάση φονικής θέρμανσης λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να αυξήσει επικίνδυνα την οξύτητα των ωκεανών.

Το επεισόδιο της Τριαδικής ήταν το τέταρτο από τα πέντε γνωστά κύματα μαζικής εξαφάνισης ειδών. Το πέμπτο κύμα εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατ. χρόνια και άνοιξε το δρόμο για την κυριαρχία των θηλαστικών. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν μάλιστα ότι ο πλανήτης διανύει σήμερα ένα έκτο επεισόδιο μαζικής εξαφάνισης, για το οποίο υπαίτιος δεν μπορεί παρά να είναι ο άνθρωπος.

Οργανώνοντας τη μελέτη στο σπίτι

Τι πρέπει να ξέρουμε για να μπορούμε να μαθαίνουμε τα μαθήματά μας:

γρήγορα
με λίγο κόπο
και καλά (δηλαδή να μην ξεχνάμε εύκολα)

Γενικά:

Πρέπει να έχουμε κοιμηθεί αρκετά καλά το βράδυ (8-9 ώρες) επειδή ένα ξεκούραστο μυαλό μαθαίνει γρήγορα και καλά.
Πρέπει να μη διαβάζουμε αργά το βράδυ, επειδή το διάβασμα που κάνουμε τότε “πάει χαμένο”, δεν μπορούμε να προσέξουμε όσο πρέπει και ξεχνάμε εύκολα.

Ειδικά:

Πριν αρχίσουμε το διάβασμα φτιάχνουμε ένα μικρό πρόγραμμα για το τι έχουμε να κάνουμε ακριβώς για την άλλη μέρα. Μετά τοποθετούμε πάνω στο τραπέζι τετράδια και βιβλία σχετικά με ένα μόνο μάθημα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όταν διαβάζουμε δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά μόνο διαβάζουμε (π.χ. δεν παίζουμε με τα μολύβια, δεν κοιτάμε από το παράθυρο, δεν σηκωνόμαστε κάθε λίγο από το γραφείο, δεν μας ενδιαφέρει ποιος τηλεφωνεί κλπ.)
Καλύτερα να αρχίσουμε με το πιο δύσκολο μάθημα γιατί είμαστε ακόμη ξεκούραστοι και μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες πιο εύκολα απ’ ότι αν είμαστε κουρασμένοι.
Όταν τελειώνουμε ένα μάθημα, μπορούμε αν θέλουμε να κάνουμε διάλειμμα 10-15 λεπτά. Είναι καλό να βγούμε από το δωμάτιο και να χαλαρώσουμε λίγο. Πρέπει όμως να κοιτάμε το ρολόι, ώστε να γυρίσουμε πίσω για να συνεχίσουμε “τη δουλειά μας”, το διάβασμα.
Αν έχουμε απορίες ή ερωτήσεις, να προσπαθούμε πρώτα μόνοι μας, με όλες μας τις δυνάμεις και μετά να ζητάμε βοήθεια. Τα μαθήματά μας είναι δικό μας απολύτως θέμα και είναι φτιαγμένα για παιδιά της ηλικίας μας. Πρέπει πρώτα να βάλουμε τα δυνατά μας και να μην εξαρτιζόμαστε από τους γονείς μας.
Όταν έχουμε να προετοιμαστούμε για ένα διαγώνισμα, ο καλύτερος τρόπος για να “γράψουμε” καλά είναι να αρχίσουμε μερικές μέρες πριν. Δηλαδή κάθε μέρα, μετά το διάβασμα των μαθημάτων για την άλλη μέρα, να αφιερώνουμε 20-30 λεπτά για επαναλήψεις της ύλης του διαγωνίσματος.

Πρέπει λοιπόν να ξέρουμε πως:

όσο περισσότερες μέρες πριν αρχίσουμε
όσες περισσότερες επαναλήψεις κάναμε, τόσο καλύτερα θα απαντήσουμε στο διαγώνισμα.
πολύ εντατικό διάβασμα μια μέρα πριν κουράζει, μας ζαλίζει, “δεν μένει στο μυαλό μας” (στη μνήμη μας) αυτό που διαβάσαμε πραγματικά και την ώρα του διαγωνίσματος μπορούμε να αποτύχουμε.

Αν ακολουθήσετε αυτούς τους κανόνες, θα μαθαίνετε: